© CC de Melkerij

de (nabije) toekomst voor cultuurhuizen: kan het terug op de agenda?

12.02.2021 · #opinie #cult! #sector #beleid #corona

Tijdens de commissie voor cultuur van donderdag 28 januari kwamen de cultuurhuizen, cultuur- en gemeenschapscentra uitgebreid aan bod. Onder meer de gevreesde bottleneck bij heropstart en de langverwachte nood aan ondersteuning werden in het Vlaams Parlement besproken.

In ons netwerk signaleerden eerder al verschillende cultuurhuizen de komst van een ongelofelijke druk op de programmatie wanneer de huizen terug open zouden mogen. Bijna anderhalf seizoen aan programmatie zal moeten gepropt worden in een aantal maanden en kan een enorme bottleneck creëren. Er is een reële vrees voor onbegrip van iedereen in de sector. Elke ‘aanbieder’ verwacht een plekje te bemachtigen in de programmatie of in de infrastructuur. Van professionele kunstenaars, over cursusbegeleiders tot lokale verenigingen: het is evident dat het volledige arsenaal aan ‘aanbieders’ barst van de goesting om opnieuw in levende lijve iets te kunnen brengen aan publiek en deelnemers.

Enkele weken terug kaartte commissielid Staf Pelckmans (Groen) die problematiek aan tijdens de commissievergadering van 28 januari. Hij had het bijvoorbeeld over de druk van de lokale initiatieven die zal moeten afgezet tegen de hoge verwachtingen die de professionele kunstensector in zich draagt. Pelckmans vroeg minister-president Jambon of hij op de hoogte is van deze bezorgdheid. Daarop antwoordde Jambon dat hij dit zelf ervaart als een wantrouwen ten opzichte van de lokale besturen. Daarnaast erkent hij wel dat de moeilijkheid van de evenwichtsoefening tussen het brede aanbod van de cultuurcentra al voor de covid-crisis voelbaar was: ““(…) en het zal er in de komende jaren niet eenvoudiger op worden – daar hebt u gelijk in.” Hij benadrukt dat hij alle vertrouwen schenkt aan de relatie tussen de kunstensector en het lokale bestuursniveau, alsook in de programmatoren en de directies van de cultuurcentra om een goed evenwicht te vinden tussen het gesubsidieerde en niet-gesubsidieerde aanbod.

Dat er een uitgesproken vertrouwen is in onze sector stemt ons zeker tevreden. Andere parlementsleden als Marius Meremans (N-VA) en Orry Van de Wauwer (CD&V) bevestigen dat rijke aanbod en geven aan dat het aantal actieve gebruikers van de cultuurcentra fel gestegen zijn in de voorbije decennia, ook over de gemeentegrenzen heen. Wat ons wel ongerust maakt, is dat die druk vanuit alle hoeken van de sector met dat vertrouwen niet zal afnemen. Er is veel solidariteit in de sector, maar tegelijk zijn er ook spanningen voelbaar tussen de deelsectoren. Net op het moment dat we als cultuursector één front willen vormen in de corona-crisis, komen we in een positie waar het wij-zij-denken om de hoek komt loeren.

Cult! gaat die zichtbare en voelbare problematiek in ieder geval niet uit de weg en wil die bezorgdheden en prangende vraagstukken thematiseren in de komende maanden. In maart staat forum futuur op de planning: een publiek evenement waar we het gesprek over de (nabije) toekomst ook willen voeren met andere spelers in de sector.

Over die toekomst gesproken. Onze sector kampt al jaren met een aantal zeer acute noden, niet in het minst op gebied van ondersteuning, expertiseontwikkeling en uitwisseling. Cult! werkte – ook in tijden van corona – afgelopen jaar aan een lijvig dossier dat haarfijn de vragen van de cultuurhuizen in kaart bracht. We stelden vast dat de coronacrisis een aantal noden alleen maar heeft aangescherpt en signaleerden dit ook aan het beleid. Tijdens diezelfde commissievergadering ging minister-president Jambon ook in op de ondersteuningsnoden van onze sector. Hij liet weten dat er gesprekken lopen tussen het kabinet en OP/TIL over de mogelijke uitbreiding van hun takenpakket als steunpunt, ook naar cultuurhuizen toe. Hij hoopt ook tegen eind februari de gesprekken te kunnen afronden. Nu, drie weken later, zijn wij alvast benieuwd naar hoe die ondersteuning er voor onze sector precies zal uitzien. Hoe lang zal het wachten zijn voor deze ondersteuning effectief in werking treedt? Zal er voldoende aandacht zijn voor de breedheid aan vragen die leven in de sector?

Ook onze werking bij cult! kwam ter sprake als kleine maar sterke belangenbehartiger die extra ondersteuning nodig heeft. Daarop reageerde minister-president Jambon kort maar duidelijk dat cult! als belangenbehartiger wordt aanschouwd en dat de financiering aan belangenbehartigers in de vorige legislatuur is stopgezet. Hij is niet van plan om deze beslissing terug te draaien.

Vanuit cult! kiezen we er zeer bewust voor om onszelf niet te laten begrenzen door de lijnen die van bovenaf getrokken worden in de ‘culturele bovenbouw’. We vertrekken steeds vanuit de noden van ons netwerk en proberen daar zo goed mogelijk op in te spelen: of dat nu informeren, signaleren of verdedigen betekent. Dat de commissie problemen als de bottleneck herkent, is één zaak. Er moet ook steeds naar oplossingen worden gezocht.

Cult! blijft de gemaakte beloftes, zoals die van het inrichten van een steunfunctie bij OP/TIL, op de voet volgen.