impact van de crisis: uitdagingen en kansen (pt 1)
Eind september lanceerde cult! een bevraging onder haar leden over de impact van de coronacrisis op de huidige werking van cultuurhuizen en een vooruitblik naar uitdagingen en kansen op de langere termijn. In deel één hebben we het over onzekerheid en flexibiliteit, mentaal welzijn en het publiek.
Deel 2 - over communicatie, de sector, het aanbod en de financiële situatie - kan je hier terugvinden.
onzekerheid en flexibiliteit
De crisis gaat gepaard met heel wat onzekerheid: hoe lang zal de crisis en bijbehorende maatregelen aanhouden? De meeste van de respondenten hebben vooral moeite met de snel veranderende maatregelen en het gebrek aan perspectief. Ook de vrees voor komende beperkingen komt vaak aan bod. Door de toegenomen werklast ontbreekt de tijd om te kunnen vooruitkijken en te kunnen plannen.
Sleutelwoord in het omgaan met de onzekerheid is flexibiliteit: kort op de bal spelen, beslissingen uitstellen tot het laatste moment om zeker mee te zijn met de laatste maatregelen, … Draaiboeken en protocollen worden continu bijgestuurd en aangepast.
Verschillenden zien in die verplichte flexibele houding ook wel kansen: de crisis verplicht je om out-of-the-box te denken. Er wordt creatief gezocht naar nieuwe manieren van aanpak zowel naar locatie, programma als publieksaanpak.
mentaal welzijn
De werkdruk is hoog. Van de leidinggevenden zegt 48% dat de werkdruk hoog is, 48% zeer hoog. Voor andere werknemers zijn de cijfers niet veel lager: 52% hoog en 30% zeer hoog.
Verschillende respondenten geven aan dat ze meer stress ervaren, een gevoel nooit iets te kunnen afronden en een toenemende druk op de balans werk-privé. Het virus zelf zorgt bij velen ook voor heel wat stress, onzekerheid en de vraag/grote verantwoordelijkheid of het wel veilig genoeg is.
Het gebrek aan rustpunten in deze periode komt geregeld aan bod. Vele huizen programmeren en/of communiceren korter op de bal, wat ervoor zorgt dat velen in een voortdurende verkoop- en promotiemodus zitten. Talloze programmawijzigingen, het opstellen van draaiboeken om coronaproof te kunnen organiseren, de zoektocht naar alternatieven voor reguliere programmatie, het combineren van verschillende sectorprotocollen, … brengen een extra werklast mee voor hetzelfde personeel, die zwaar doorweegt. Wat hiervoor routine was, vraagt nu telkens veel meer tijd qua organisatie en onderlinge afspraken. Door de snel veranderende maatregelen en ook vaak annulaties van derden (huurders, artiesten) speelt vaak het gevoel veel ‘nutteloos’ werk te hebben gedaan.
Velen hebben het ook lastig met de interne organisatie en het gemotiveerd houden van medewerkers. Door de vele wijzigingen is het overzicht moeilijk te behouden en er kruipt extra werk in om iedereen ‘mee’ te houden, waarbij de communicatie ook moeilijker wordt door thuiswerk. We zien een grotere nadruk op het belang van intern overleg en duidelijke communicatie, om af te toetsen en ook om elkaar te motiveren en te steunen.
Kansen worden wel gezien op vlak van werk-privé balans en het verbeteren van de interne organisatie. Thuiswerk en video-vergaderen zijn in veel organisaties intussen volledig ingeburgerd. Online vergaderingen en infomomenten hebben voordelen, zoals de tijd die gewonnen wordt door het zich niet te hoeven verplaatsen.
Wat ook vaak naar voor komt, is de collegialiteit en het samenhorigheidsgevoel dat de situatie naar boven brengt. Dit niet alleen binnen de eigen organisatie, maar ook met andere gemeente- of stadsdiensten, andere huizen in de regio, boekingskantoren, … Het engagement is groot, er is meer uitwisseling en samenwerkingen worden versterkt.
Ook op de middellange termijn blijft het mentaal welzijn een aandachtpunt. Men vreest voor een toeneming van burn-outs, depressies en een algemeen gedaald mentaal welzijn door de hoge werkdruk en niet zo vanzelfsprekende veranderingsprocessen. Het ziekteverzuim kan veel groter worden, aangezien mensen met kleine ziekteverschijnselen niet meer komen werken. De sector is moe, terwijl alles erop wijst dat het een marathon wordt.
het publiek
Over het algemeen gaat de ticketverkoop een stuk slechter dan in een ‘normaal’ jaar. 10% geeft aan dat de verkoop zeer slecht gaat, 39% slecht, 37% gemiddeld en bij 14% gaat de verkoop wel goed. 19 respondenten geven aan absoluut niets veranderd te hebben aan de verkoopformule, de overige hebben wel aanpassingen gedaan (zoals gefaseerde verkoop, veranderde kortingssystemen, meer inzetten op online verkoop, …).
Volgens de antwoorden komen heel trouwe klanten op dit moment liever niet door een onveiligheidsgevoel, mondmaskerplicht, …. Nochtans is dit wel de groep die het gemakkelijkste zijn weg terug naar de zalen lijkt te vinden. Een positief signaal is dat we horen dat de drempel voor het eerste ticket vaak hoog is, maar eenmaal die drempel is genomen is er wel een gevoel van veiligheid bij het publiek.
Het is in deze periode ook een stuk lastiger om die doelgroepen te bereiken waar normaal een samenwerking mee is, zoals scholen en instellingen. Men ziet wel mogelijkheden om nieuwe doelgroepen te bereiken via alternatieve projecten, andere communicatie (digitaal, korter op de bal). Drie respondenten geven aan dat voorstellingen voor een jonger publiek beter lopen en we zien dat de huidige manier van werken kansen geeft voor late beslissers (die in normale jaren meestal al te laat zijn).
Uit een vergelijking van huizen waar de ticketverkoop goed gaat en huizen waar de ticketverkoop niet goed gaat is geen wezenlijk verschil in aanpak te merken. Een huis waar de ticketverkoop zeer goed gaat is GC De Wildeman in Herent, die een coronaproof pop-up theater hebben opgezet om op een veilige manier mensen te kunnen ontvangen.
Ook op de langere termijn zien velen het terugkrijgen van het publiek als een belangrijk aandachtspunt. Veel mensen verwachten dat het publiek nog een tijdje zeer voorzichtig zal blijven en de vraag is of iedereen zijn weg terug naar het cultuurhuis zal vinden. Het ‘cultuur beleven’, voorstellingen bezoeken, zelf organiseren, … als een automatisme in de vrije tijd van individu en vereniging zijn geen automatisme meer en zullen ondersteuning nodig hebben om terug op te starten en er opnieuw een ‘gewoonte’ van te maken.
Tijdens de crisis hebben veel huizen kunnen experimenteren met onder andere korte termijn programmatie en ticketverkoop en velen zien hier wel een blijver in. Korte termijn programmatie geeft meer mogelijkheden om korter op de bal te spelen qua trends en opkomend talent.
